Radiouitzending InnerScapes

Podcast over ‘De reis van de held’

Beste mensen,

In deze podcast vertel ik over mijn eigen individuatieproces en hoe deze tot het ontwikkelen van de methodiek DE REIS VAN DE HELD heeft geleidt.

C.G. Jung-individuatie-archetypen-Vedanta-filosofie-

De zeven oerangsten van de ziel

 

Deze beschrijving van de archetypen van de ziel en de bijbehorende angsten is afkomstig van de door Dr. Varda Hasselmann gechannelde Seelenlehre®. Volgens haar bron zijn de angsten de hoofd-en nevenkenmerken van ons aardse bestaan en kleuren zij de bril waardoor we de wereld waarnemen.

Deze leer onderscheidt 7 verschillende archetypen van de ziel die zich uiten in specifieke eigenschappen. Het leven van een mens wordt tevens beïnvloed door een zestaal andere factoren, waaronder de angsten. Door middel van een matrix, bestaande uit 7 keer 7 factoren, ontstaat een oneindig palet aan mogelijkheden. Een persoonlijkheid wordt dus mede individueel door de keuzes uit dit palet.

Aan de hand van één van de zeven angsttypen leg ik hier haar specifieke uitingsvorm uit: Iedereen herkent het wel, er zijn bepaalde angsten die je altijd weer tegenkomt en ook terugziet bij je familie van herkomst of in je eigen gezin.

Neem bijvoorbeeld de angst om niet goed genoeg te zijn. Bij dit angsttype twijfel je constant aan je eigen kunnen. Om jezelf en de ander te bewijzen dat je het wel goed doet leg je de lat vaak heel hoog, soms zelfs onbereikbaar hoog, waardoor de drang tot perfectionisme ontstaat. Vaak hebben mensen met dit angsttype last van faalangst, ja zelfs paniekaanvallen. 

Is deze angst kenmerkend voor jouw persoonlijkheid, dan neem je liever een ondersteunende rol aan om de ander een podium te bieden. Je blijft zelf graag ´bescheiden’ op de achtergrond. Deze bescheidenheid is echter uit angst geborenen en niet uit vrijgevigheid, je zou ze derhalve ook als ’valse deugt’ kunnen omschrijven. Mensen die zich hierin herkennen zien deze houding vaak ook bij andere familieleden terug. 

Tegenwoordig gaan wij ervan uit, dat deze angsten ontstaan door socialisatie, dat wil zeggen een omgeving die ons het gevoel geeft dat we niet goed genoeg zijn. Als verklaring voor bepaalde karaktereigenschappen zoals bescheidenheid, verwijzen we graag naar andere familieleden uit ons familiesysteem die dezelfde eigenschap vertonen. ”Mijn oma was ook zo bescheiden”

Ongemerkt leggen we hierdoor de verantwoordelijkheid buiten onszelf en ontstaat een schuldtoewijzing richting de veroorzaker van onze angsten. Bij onze verklaringen gaan we ervan uit dat een persoonlijkheid ontstaat uit genetisch materiaal van eerdere generaties dat gevormd wordt door socialisatie. We gaan er tevens ook vanuit dat beide factoren op een betekenisloos toeval berusten. Als gevolg hiervan zijn wij als individu het ’toevallige’ product van een genetische mix van onze voorouders en ontstaan onze reactiepatronen en angsten als gevolg van onze leefomgeving. 

Echter, de wetenschappelijke verklaring geeft geen antwoorden op de waarom vraag van de angst. We gaan ervan uit dat alles op toeval berust en dus zonder een achterliggende betekenis. Willen we met het verschijnsel angst vanuit een betekenisvolle invalshoek werken, dan komen we bij verklaringsmodellen terecht die niet verifieerbaar zijn volgens wetenschappelijke maatstaven. Deze invalshoek, die op oude wijsheidstradities en op een aantal empirische bronnen berust, geeft wel een antwoord op de waarom vraag. Hierdoor ontstaat als het ware een diepere zingevingslaag ten opzichte van het reeds bestaande wetenschappelijke beeld. 

Lees meer over Dr. Varda Hasselmann:

De kennis uit de Vedische wijsheidstraditie werd voor mij concreet door de gechannelde Seelenlehre® van Dr. Varda Hasselmann, een Duitse literatuurwetenschapper. Zij ontdekte haar mediale vaardigheden pas op latere leeftijd en was juist door haar taalkundige achtergrond in staat om aan een niet-talige vorm van informatie woorden te geven. Haar oeuvre ontstond gedurende de afgelopen 30 jaar en omvat meerdere boeken. Zij beschrijft hierin de wereld van de ziel(en) in een gedetailleerdheid die overweldigend is. Hasselmann werd in Duitsland al gauw door psychologen en therapeuten omringd, omdat haar gechannelde kennis een heel ander perspectief biedt op het ontstaan van onze persoonlijkheid en de functie van onze angsten. 

Werken met het zielsaspect bij coaching

Wij gebruiken het ‘zielsperspectief’ bij coaching en in de de therapeutische praktijk om met het transpersoonlijke deel van een mens te werken. Dit deel noemen wij het zielsaspect. Wat wij hieronder verstaan is afgeleid van de oud Indische Vedische wijsheidstraditie en het archetype van het ‘Zelf’ uit de Jungiaanse dieptepsychologie.

Vanuit dit perspectief klinkt de omschrijving als volgt: de ziel is de daadwerkelijke stuurman op het schip. Zij vormt de ware identiteit en is onafhankelijk van tijd, materie en ruimte, dus ook onsterfelijk. De ziel doorleeft vele levens om haar ontwikkeling te kunnen voltooien. De persoonlijkheid is een variabele factor, een soort masker dat de ziel tijdens haar aardse bestaan camoufleert. Als persoonlijkheid zijn we ons meestal niet bewust van het verschil tussen onze (gemaskerde) persoonlijkheid en ons ware Zelf. Dat dit zo is, heeft een belangrijke functie. Hierdoor nemen we ons leven heel serieus. De ontdekking van het Zelf is het doel van ons individuatieproces. Bewustzijnsontwikkeling loopt als rode draad door al onze levens heen. Want, alle ervaringen leiden tot ontwikkeling en dat is het waar het de ziel om te doen is.

De persoonlijkheid van een mens is gebonden aan een fysieke verschijningsvorm die net zo tijdelijk is als haar lichaam. Beiden worden door de ziel bewust gekozen als een ’voertuig’, waardoor het mogelijk wordt bepaalde ervaringen op te doen die alleen onder de omstandigheden van tijd, ruimte en materie opgedaan kunnen worden. Hierbij hoort ook de vergetelheid over ons transcendente zijn.

Volgens de Vedanta kiezen we bewust voor onze ouders, de leefomstandigheden, de cultuur en de tijd waarin we incarneren. Deze bewuste keuze heeft een doel, namelijk het creëren van de best mogelijke omstandigheden die we nodig hebben om ons als individuele ziel te kunnen ontwikkelen, ook al lijkt dat vanuit het perspectief van onze persoonlijkheid vreemd. Want, wie kiest er vrijwillig voor leed? Dat wordt pas betekenisvol als we ons realiseren dat we door leed veel leren maar meestal zien we dit pas achteraf.

Wat er verder nog over de ziel gezegd wordt is: alles wat de ziel ervaart dient een groter geheel. Volgens de bovengenoemde bronnen zijn alle ervaringen die wij als een gefragmenteerde ziel verzamelen in één van onze levens, bedoeld als bijdrage aan de ervaringen van alle andere zielen waar wij deel van uitmaakten. Onze ziel is dus in essentie een afsplitsing van een groter geheel.

Je zou dit ook vanuit een systemische blik kunnen bekijken. We behoren niet alleen toe aan het systeem van onze fysieke voorouders maar ook tot een zielensysteem, dat een even groot netwerk vormt. Beide factoren, het fysieke alsook het metafysische (transpersoonlijke), maken dat we geworden zijn wie we nu zijn. Een unieke persoonlijkheid met een unieke ziel, die zich constant ontwikkelt.

 

Wat als jouw client worstelt met de vraag: wat is mijn ware identiteit ?

Toegepaste dieptepsychologie gaat over beleven, ervaren en voelen. Het brengt je in contact met al je bewustzijnslagen.

Ons bijscholings-aanbod voor coaches en therapeuten bestaat uit de module ‘Van Ego naar Zelf’, waarin je inzicht krijgt in jouw individuatieproces. Welke rol is weggelegd voor het Ego en welke rol voor het Zelf? In deze module ervaar je hoe jouw levensdoel geleefd wil/kan worden. Een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in het proces van zelfkennis, zowel voor je persoonlijke als voor je professionele ontwikkeling.

De module ‘Het vrouwelijke en mannelijke in de mens’ geeft je inzicht in hoe de anima en de animus zich in jou uiten. Vaak mag de een of de ander er niet zijn en zit daarom in jouw schaduw. Een boeiende ontdekkingsreis die meer balans en rust oplevert. Direct toepasbaar in jouw praktijk.

Beide modules dragen bij aan wat Jung zeer poëtisch omschreef: ”jouw eigen mythe ontdekken om te kunnen worden wie je bedoeld was om te zijn”.

Ter inspiratie hieronder nog twee leuke en interessante reacties van de laatste module in april:

Ik vind het magisch

“De afgelopen weken ging ik in de driedaagse themamodule ‘van Ego naar Zelf’ ook met mijn eigen ziel in gesprek. Ik kwam mijn levensthema tegen en ervoer ten diepste waar mijn ziel voor gaat. Het was een krachtige bevestiging van wat ik diep vanbinnen al wist. Misschien is dat wel de grootste kracht van de door Anne ontwikkelde coachingsmethode: je komt in nog diepere lagen terecht dan met gewoon systemisch werk al lukt en wat je vindt (her)ken je. Ik vind het magisch!”

Marlijn Nijboer, onderwijsadvies, verhalenverteller, ritueel begeleider

De schreeuw van de ziel

“Dit was weer een spannende reis naar de onbewuste verlangens van mijn ziel, deze driedaagse themamodule ‘van Ego naar Zelf’ in het kader van de dieptepsychologie van Carl Jung en de Veda’s.

Schreef ik vroeger de dichtregel ‘De Schreeuw van de Meeuw’ nu herkende ik in de zin ‘De Schreeuw van de Ziel’, zielsverlangen en transformatie. Deze training was ook weer enorm boeiend. Ik ben dankbaar voor de verkregen inzichten.”

Cees Franke Coaching

Vanaf juni 2021 starten we met een nieuwe reeks modules. Klik hier voor meer informatie.

“Kreeg er kippenvel van”

Ha Anne,

Gisteren meteen de kaarten gebruikt bij de afronding van een gesprek! Heel tof en kreeg er zelfs kippenvel van. Mooi om te zien dat het iets toevoegt 🙂

Judith de Haan, Loopbaancoach

Waarom werken met het onbewuste in coachingssituaties zo waardevol kan zijn

Wat zegt jouw onbewuste er nou eigenlijk van?  Mijn inziens naar, een niet meer weg te denken vraag bij het begeleiden van mensen in coachingssituaties.

Als ons ècht iets raakt, komen we woorden tekort. Ook een gevoel is haast niet in taal te vatten. En toch proberen we dat constant te doen. We zijn opgegroeid in een tijd en cultuur waarbij de ratio, het bewijsbare, het tastbare en het verstandelijke zo belangrijk zijn geworden, dat al het andere, wat in ons leeft, op de achtergrond is geraakt.

 Ons onbewuste spreekt in beelden tot ons, net als de archetypische personages in sprookjes, mythologen en legendes. Dit verbindt ons met elkaar, als mens zijnde, in een collectieve bewustzijnslaag, opgebouwd sinds mensengeheugenis.

Het zijn de symbolen die in ons onbewuste tot taal worden. De taal van ons mythisch bewustzijn. Van hieruit ontstonden de verhalen, die de wijsheid van onze voorouders naar onze tijd transporteren.

 Maar doen wij er nog wat mee, met deze oude wijsheden? Zijn zij nog actueel? Passen zij überhaupt nog in onze moderne tijd?

Praten met het onbewuste gaat altijd via- via. Er zijn ingangen voor nodig die door een beeld, een geluid een smaak en geur, of een tastbare waarneming, tot ons spreken. Wonder boven wonder, vinden we dan alle antwoorden waar wij met ons verstand niet onmiddellijk bij kunnen komen. Daarom is hiervoor een brug nodig.

 Pas als we de weg door de ‘onderwereld’ bewandeld hebben, werken we met echte, authentieke informatie, die ons ongeschminkt langs de controlefuncties van ons verstand en ons sociaal wenselijk gedrag brengen.

Mensen reageren vaak overdonderd, spontaan en gefascineerd omdat de beelden iets spiegelen, waarvan zij zich op dat moment niet bewust zijn, maar wel onmiddellijk herkennen als zij ermee geconfronteerd worden. Terugkomend op de beeldtaal van mythologieën, waar in symbooltaal eeuwenoude wijsheden getransporteerd worden. Hetzelfde fenomeen komen we ook in de eeuwenoude wijsheids-tradities tegen, waarvan iedere cultuur haar eigen variant kent. In al deze verschillende uitingsvormen gaat het in wezen om dezelfde vragen die alle mensen ten allen tijden het meest hebben bezig gehouden. De archetypische vragen over de zin van ons bestaan.

Als mens zijn wij compleet. Bij ons menszijn hoort de primaire behoefte naar geluk en een zinvol bestaan. Deze nemen we mee in ons arbeidzame bestaan. Wij als coaches komen deze intrinsieke drijfveer in ieder mens tegen, die wij begeleiden tijdens zijn ontwikkelprocessen. Juist, als het om moeizame en pijnlijke veranderprocessen in iemands persoonlijke of professionele leven gaat.

 Is dan de verstandelijke benadering van een soortgelijke situatie genoeg? Brengt ons een methodiek afgeleid van de cognitieve gedragstherapie, daar waar we heen willen? Is het resultaat dat we hiermee bereiken duurzaam?

In de oosterse filosofie kwam ik de een interessante stelling tegen, die daar zegt: bij alles wat een mens middels zijn verstand bedenkt, put hij uit zijn bestaande informatiebron. Daarbij trekt hij conclusies uit de gegevens waarvan hij zich reeds bewust is. Natuurlijk kunnen hieruit nieuwe inzichten voortkomen, maar zij zijn altijd gebaseerd op reeds bekende informatie. Terwijl, als jij je bewustzijn wilt verruimen moet je ervaren wat er gebeurd als jij je overgeeft aan het transcendente, hetgeen de grenzen van onze ervaringen overstijgt en in die zin betrekking heeft op hetgeen waarvan wij ons niet bewust zijn, van wat we niét weten. Het niet weten, oftewel, het onbekende van het onbewuste kan dan pas zijn werk doen.

Terugkerend naar de coachingspraktijk. Kan het ‘niet weten’ uit ons onbewuste dé informatie opleveren, die ons bewustzijn verruimt en daarmee nieuwe, maar wel authentieke informatie uit een hele andere bron ter beschikking stelt, dan de reeds bekende?

Het antwoord is volgens mij, ja! Het kan.

En wat is daar dan het voordeel van?

Als wij ons oor te luisteren leggen bij hetgeen waarvan wij ons niet bewust zijn, dan kunnen wij de verbinding leggen tussen de diepe kracht van deze innerlijke beleving en ons concluderend denkvermogen. Dit levert een uitgebalanceerd resultaat op, waarbij hart en hoofd vanuit gelijkwaardigheid ingezet kunnen worden.

Uiteindelijk draait alles om balans. Zowel in de fysieke wereld àls in de wereld van de psyche. Laten we daar ons voordeel mee doen.

Anne Pauen

Oprichter: Bij en nascholingsinstituut  DE REIS VAN DE HELD op weg naar Zelfkennis®

https://dereisvandeheld.nl/

Persoonlijke ontwikkeling: een noodzaak voor leidinggevenden

Laatst las ik een artikel van Klaas-Jan Klatten, psycholoog en organisatieadviseur,  met als titel:

Medewerkers verlaten niet hun baan, maar hun leidinggevende

Klaas- Jan spreekt duidelijke taal en kan zijn beweringen ook met wetenschappelijk onderzoek onderbouwen.

De strekking van zijn verhaal is: meer dan 5o procent van alle mensen verlaten hun baan vanwege hun ‘baas’. Dit wordt meestal niet uitgesproken en de meeste organisaties onderzoeken de oorzaak van vertrek niet grondig genoeg. Dat is jammer, want er valt veel winst te halen.

Klaas-Jan geeft aan dat een gemis aan zelfreflectie de hoofdoorzaak is. Leidinggevende zijn vaak onkritisch ten opzichte van zichzelf en denken graag dat de oorzaak voor een conflict altijd bij de ander zit.

Nu is dit fenomeen niet iets wat alleen maar bij leidinggevenden het geval is, dit verschijnsel kent ieder mens. Sterker nog, we worden zo geboren en blijven deze houding houden als wij niet te weinig tijd en energie in onze persoonlijke ontwikkeling investeren.

 

Zelfreflectie vraagt om moed

Het is normaal dat wij vanuit onze eigen blikwinkel de wereld bekijken, alles op onszelf betrekken en ervan uitgaan dat onze waarheid universeel is. Het vraagt om inzicht wil men zich realiseren dat ieder mens de wereld op een andere manier beleeft, dat wij constant onze wensen en verlangens op anderen projecteren en zij hetzelfde doen met ons.

Door deze aangeboren mechanismen leven wij in relaties die het resultaat van onze projecties zijn.  Als gevolg daarvan hebben wij met sommige mensen een goede relatie en met anderen een slechte. Verder niets mis mee zou je kunnen zeggen, zolang we niet in een afhankelijke relatie tot elkaar staan zoals, bij familie en collega’s op het werk, het geval is.

We mogen dus terecht van mensen in leidinggevende posities verwachten dat zij aan hun persoonlijke ontwikkeling werken en zich gesterkt weten door enige kennis van psychologische mechanismen.

Jammer genoeg is dat niet altijd het geval. Ook dat is begrijpelijk, immers vraagt zelfreflectie om moed.

Tenslotte komen wij in dat proces ook onze schaduwkanten tegen en dat kan behoorlijk pijn doen. Vrijwillig beginnen wij er dus niet zo gauw aan. Wat kan ons dan verleiden om het wel te doen? Zoals altijd en met alles heeft ieder nadeel ook een voordeel en omgekeerd. Het voordeel van zelfreflectie is een stap op weg naar meer bewustzijnsontwikkeling en het voordeel daarvan is: meer balans in je leven, minder stress in tussenmenselijke relaties, meer controle en zelfsturing aan je leven kunnen geven, meer geluk en tevredenheid.

Het is voor ieder mens inzichtelijk dat meer kennis van zaken uiteindelijk ook altijd iets oplevert. Laten we er dus aan gaan werken dat leidinggevenden het niet vervelend vinden om aan zich zelf te werken maar dat ze overtuigt raken van de grote winst die daarin ook voor hun persoonlijk te halen valt.

Mijn coachingstool DE REIS VAN DE HELD is één manier om mensen bij hun bewustzijnsontwikkeling te ondersteunen op weg naar Zelfkennis.

Zeker geen overbodige luxe in heel veel posities…

 

Over mannelijke en vrouwelijke aspecten in leiderschap

Wat een boeiend thema!

Vaak  roept het thema emoties op; maar alles wat emoties opwekt is interessant want blijkbaar triggert het iets in ons.

Toegegeven, het thema is vooral bij 50 plussers met ‘Vorsicht zu geniessen’. Immers, zij hebben de tijd van de vrouwenemancipatie nog actief meegemaakt. Dezelfde rechten als mannen hebben, dat wilden vrouwen toen, terecht natuurlijk en in veel opzichten mag je van een succes spreken. Maar er ging ook heel veel mis: wij (vrouwen) moesten ook veel inleveren. Bijvoorbeeld ons authentieke vrouw zijn. Wilde je echt iets bereiken in de mannenwereld moest je de regels van de old school-boys gaan volgen, anders kwam je er écht niet tussen. En laten we eerlijk zijn, er zijn nog steeds werkterreinen en functies  waar de lucht voor vrouwen gewoon te dun is. Het blijven mannenbolwerken.

 

Een paradigmaverschuiving is aan de gang

Moeten we daarom treuren? Nee, ik denk van niet. Want ging het in het verleden vooral erom om mee te mogen spelen, anno nu gaat het om transformatie. Daarmee is een verandering van denken, voelen en handelen bedoelt. Kortom een paradigmaverschuiving.

C.G. Jung was de eerste die in zijn psychologie het fenomeen van de mannelijke en vrouwelijke aspecten in de mens introduceerde. Daarmee bedoelde hij: in iedere man zit ook een vrouwelijk aspect, de Anima zoals in iedere vrouw een mannelijk aspect aanwezig is, de Animus.

 

Discussie over genderneutraal 

Aan deze aspecten zijn bepaalde eigenschappen gekoppeld.  De discussie die tegenwoordig gevoerd wordt heeft hiermee te maken en gaat over de vraag naar een genderneutraal perspectief. Men is van mening dat ieder mens een bepaalde hoeveelheid eigenschappen heeft, die eigenlijk niet meer aan een geslacht gekoppeld mogen worden.

Dat kan… maar ik ben het er niet écht mee eens. Voor mij is het begrip mannelijk en vrouwelijk een mooi manier om de verschillen te benoemen die diep binnen bij ieder mens onmiddellijk aangevoeld kunnen worden zonder dat men de eigenschappen hoeft te benoemen die hierbij horen. Want, het gaat juist om de verschillen, zolang we maar beseffen dat ze op een gelijkwaardige manier de twee delen van één geheel vormen.

De alchemisten noemden dit verschijnsel het heilige huwelijk. De vereniging van het mannelijk en vrouwelijke dat in zijn heelheid tot één wordt.

Het mannelijke en vrouwelijke als verschillende vormen van leiderschapsstijlen

Ik geef toe dat ik een beetje langs zijwegen gewandeld ben want wat heeft dit alles in godsnaam met een organisatie en leiderschapsstijlen te maken?

Jullie raden het natuurlijk al: alles!

Ervan uitgaand dat de Anima en de Animus in ons eigenschappen symboliseren die hun uiting vinden in de gedragingen van mensen, is het begrijpelijk dat iemand met veel mannelijke energie een sfeer creëert waarbij bepaalde eigenschappen de bovenhand voeren. Denk hierbij aan: actie, naar buiten gerichte handelingen, kaders scheppen, regelgevend, intellect en verstand gebruiken, hiërarchische structuren. Iedereen die dit in zich draagt, leuk vindt, belangrijk acht of normaal vind, maakt gebruik van zijn mannelijk deel. En let op, dat geldt dus ook voor vrouwen.

Heb je een organisatie die plat georganiseerd is, zelfsturende teams heeft, collegiaal overleg, veel waarde hecht aan goede onderlinge relaties, waar empathisch vermogen getoond wordt, dan is er sprake van een organisatie die veel vrouwelijke eigenschappen vertoont.

Nu hoor ik iedereen roepen: het lijkt wel alsof de mannelijke eigenschappen alleen maar negatief zijn en de vrouwelijke positief. Maar dat is niet zo: het is alleen zo, dat wij door een paradigmaverschuiving,  die in de laatste jaren heeft plaats gevonden, deze eigenschappen op dit moment als positief ervaren. Objectief gezien zijn namelijk alle eigenschaften goed en hebben alle positieve eigenschappen  ook een schaduwkant.  Denk aan het vrouwelijk principe van binding: enerzijds de positieve kant van een fijne relatie, anderzijds de negatieve kant van verstikking of de mannelijke eigenschap van begrenzing. Hierdoor kan men zich veilig terugtrekken in zijn holletje of benauwd voelen.

Wat wordt dan de conclusie:

Aangezien er al heel wat is veranderd in onze kijk op het vrouwelijke en mannelijke zouden wij de eigenschappen die ons goed doen en bevorderlijk zijn voor een goede sfeer in een organisatie stimuleren. Dat doen we niet door meer vrouwen op bepaalde posities te zetten maar onafhankelijk van het geslacht van een persoon eigenschappen te stimuleren die dienlijk zijn voor het welzijn en de sfeer in een organisatie.

https://dereisvandeheld.nl/trainingen/losse-modules/