Wat zegt jouw onbewuste er nou eigenlijk van? Mijn inziens naar, een niet meer weg te denken vraag bij het begeleiden van mensen in coachingssituaties.
Als ons ècht iets raakt, komen we woorden tekort. Ook een gevoel is haast niet in taal te vatten. En toch proberen we dat constant te doen. We zijn opgegroeid in een tijd en cultuur waarbij de ratio, het bewijsbare, het tastbare en het verstandelijke zo belangrijk zijn geworden, dat al het andere, wat in ons leeft, op de achtergrond is geraakt.
Ons onbewuste spreekt in beelden tot ons, net als de archetypische personages in sprookjes, mythologen en legendes. Dit verbindt ons met elkaar, als mens zijnde, in een collectieve bewustzijnslaag, opgebouwd sinds mensengeheugenis.
Het zijn de symbolen die in ons onbewuste tot taal worden. De taal van ons mythisch bewustzijn. Van hieruit ontstonden de verhalen, die de wijsheid van onze voorouders naar onze tijd transporteren.
Maar doen wij er nog wat mee, met deze oude wijsheden? Zijn zij nog actueel? Passen zij überhaupt nog in onze moderne tijd?
Praten met het onbewuste gaat altijd via- via. Er zijn ingangen voor nodig die door een beeld, een geluid een smaak en geur, of een tastbare waarneming, tot ons spreken. Wonder boven wonder, vinden we dan alle antwoorden waar wij met ons verstand niet onmiddellijk bij kunnen komen. Daarom is hiervoor een brug nodig.
Pas als we de weg door de ‘onderwereld’ bewandeld hebben, werken we met echte, authentieke informatie, die ons ongeschminkt langs de controlefuncties van ons verstand en ons sociaal wenselijk gedrag brengen.
Mensen reageren vaak overdonderd, spontaan en gefascineerd omdat de beelden iets spiegelen, waarvan zij zich op dat moment niet bewust zijn, maar wel onmiddellijk herkennen als zij ermee geconfronteerd worden. Terugkomend op de beeldtaal van mythologieën, waar in symbooltaal eeuwenoude wijsheden getransporteerd worden. Hetzelfde fenomeen komen we ook in de eeuwenoude wijsheids-tradities tegen, waarvan iedere cultuur haar eigen variant kent. In al deze verschillende uitingsvormen gaat het in wezen om dezelfde vragen die alle mensen ten allen tijden het meest hebben bezig gehouden. De archetypische vragen over de zin van ons bestaan.
Als mens zijn wij compleet. Bij ons menszijn hoort de primaire behoefte naar geluk en een zinvol bestaan. Deze nemen we mee in ons arbeidzame bestaan. Wij als coaches komen deze intrinsieke drijfveer in ieder mens tegen, die wij begeleiden tijdens zijn ontwikkelprocessen. Juist, als het om moeizame en pijnlijke veranderprocessen in iemands persoonlijke of professionele leven gaat.
Is dan de verstandelijke benadering van een soortgelijke situatie genoeg? Brengt ons een methodiek afgeleid van de cognitieve gedragstherapie, daar waar we heen willen? Is het resultaat dat we hiermee bereiken duurzaam?
In de oosterse filosofie kwam ik de een interessante stelling tegen, die daar zegt: bij alles wat een mens middels zijn verstand bedenkt, put hij uit zijn bestaande informatiebron. Daarbij trekt hij conclusies uit de gegevens waarvan hij zich reeds bewust is. Natuurlijk kunnen hieruit nieuwe inzichten voortkomen, maar zij zijn altijd gebaseerd op reeds bekende informatie. Terwijl, als jij je bewustzijn wilt verruimen moet je ervaren wat er gebeurd als jij je overgeeft aan het transcendente, hetgeen de grenzen van onze ervaringen overstijgt en in die zin betrekking heeft op hetgeen waarvan wij ons niet bewust zijn, van wat we niét weten. Het niet weten, oftewel, het onbekende van het onbewuste kan dan pas zijn werk doen.
Terugkerend naar de coachingspraktijk. Kan het ‘niet weten’ uit ons onbewuste dé informatie opleveren, die ons bewustzijn verruimt en daarmee nieuwe, maar wel authentieke informatie uit een hele andere bron ter beschikking stelt, dan de reeds bekende?
Het antwoord is volgens mij, ja! Het kan.
En wat is daar dan het voordeel van?
Als wij ons oor te luisteren leggen bij hetgeen waarvan wij ons niet bewust zijn, dan kunnen wij de verbinding leggen tussen de diepe kracht van deze innerlijke beleving en ons concluderend denkvermogen. Dit levert een uitgebalanceerd resultaat op, waarbij hart en hoofd vanuit gelijkwaardigheid ingezet kunnen worden.
Uiteindelijk draait alles om balans. Zowel in de fysieke wereld àls in de wereld van de psyche. Laten we daar ons voordeel mee doen.
Anne Pauen
Oprichter: Bij en nascholingsinstituut DE REIS VAN DE HELD op weg naar Zelfkennis®
